EUREKA - wystawa interaktywnych doświadczeń w Szczecinie

Jedną z ciekawszych form zwiększenia zainteresowania nauką są interaktywne wystawy, których głównym celem jest promowanie jej w maksymalnie atrakcyjny sposób. Wystawa w Szczecinie funkcjonuje na wzór analogicznych wystaw na świecie, gdzie w sposób zabawowy, poprzez działanie na przyrządach, można wiele się nauczyć, doświadczyć, przeżyć.

Pierwsza wystawa o nazwie EUREKA, została otwarta 9 listopada 2002 r. w Muzeum Narodowym w Szczecinie na Wałach Chrobrego. Powstała z inicjatywy prof. Jerzego Stelmacha, jako element przyszłego Centrum Nauki w Szczecinie. Po jego śmierci, wystawa w styczniu 2013 roku została przejęta przez Fundację Eureka im. prof. Jerzego Stelmacha.

Na wystawę można patrzeć, jak na naukowe wesołe miasteczko. Prezentowane eksponaty są najczęściej bardzo proste, jednak tak opracowane, że działają na wyobraźnię. Unikamy eksponatów skomplikowanych i drogich oraz nasyconych techniką. Pewna część eksponatów została podarowana przez właściciela podobnej wystawy Phaenomenta w Peenemuende w Niemczech - Rudolfa Seiferta.

Przy eksponatach znajdują się krótkie, kilkuzdaniowe opisy składające się z dwóch części. W pierwszej części sformułowane jest polecenie wobec zwiedzającego, aby wykonał on konkretną czynność i doprowadził do określonego skutku. W drugiej części, również krótko, opisana jest fizyczna strona zjawiska. Na wystawie przeważnie znajduje się opiekun, którego zadaniem jest wyjaśnianie zjawisk na prośbę zwiedzających oraz rozwiązywanie problemów technicznych, gdyby takie się pojawiły.

Wielkie wrażenie na zwiedzających robi dużych rozmiarów kula słoneczna - dynamicznie zmieniający się obraz Słońca, wykonany ze zdjęć przez sondę SOHO. Kula została uzyskana z wielokrotnie odbitego obrazu w lustrach z zakrzywionego ekranu telewizora. Wśród dzieci bardzo dużą popularnością cieszy się kula plazmowa, piłka unoszona przez strumień powietrza, słyszalny szept z drugiego końca sali, który jest ogniskowany przez dużą czaszę, niekończący się tunel, generator Van de Graaffa o napięciu 500 tys. Volt.

Od chwili uruchomienia do dnia dzisiejszego (2023) wystawę EUREKA odwiedziło ok. 550 000 osób.